Przepisy dotyczące spalonego w piłce nożnej często budzą wątpliwości nawet wśród doświadczonych kibiców. Poznaj szczegółowe zasady, które pozwolą ci lepiej zrozumieć tę kontrowersyjną regułę i cieszyć się meczami na wyższym poziomie.
Co to jest spalony w piłce nożnej?
Spalony to zasada w piłce nożnej, która występuje, gdy zawodnik drużyny atakującej znajduje się bliżej linii bramkowej przeciwnika niż zarówno piłka, jak i przedostatni zawodnik drużyny broniącej w momencie podania. Przepis ten wprowadzono, aby uniemożliwić napastnikom czekanie w pobliżu bramki przeciwnika i wymuszać bardziej dynamiczną grę.
Definicja spalonego
Zawodnik znajduje się na pozycji spalonej, gdy dowolna część jego ciała (poza rękami i ramionami) zdolna do zdobycia bramki jest bliżej linii bramkowej przeciwnika niż:
- przedostatni zawodnik drużyny broniącej
- piłka w momencie jej zagrania
- ostatni obrońca (zazwyczaj bramkarz)
Samo przebywanie na pozycji spalonej nie jest przewinieniem – staje się nim dopiero aktywne uczestnictwo w grze poprzez:
- dotknięcie piłki podanej przez współpartnera
- przeszkadzanie przeciwnikowi w grze
- zasłanianie pola widzenia bramkarza
- czerpanie korzyści z pozycji spalonej
Historia i ewolucja zasady spalonego
Przepisy o spalonym przeszły znaczącą transformację od 1863 roku, gdy Football Association wprowadziła pierwsze regulacje. Najważniejsze zmiany to:
- 1925 rok – zmiana wymagania z trzech do dwóch obrońców między napastnikiem a linią bramkową
- 1990 rok – wprowadzenie zasady, że zawodnik na tej samej linii co przedostatni obrońca nie jest spalony
- XXI wiek – doprecyzowanie definicji aktywnego udziału w grze
- Obecnie – wykorzystanie technologii VAR do dokładniejszej analizy pozycji zawodników
Jakie są zasady spalonego w piłce nożnej?
Mechanizm spalonego zapobiega nieuczciwemu zdobywaniu przewagi przez zawodników. Wymaga od drużyn atakujących lepszej koordynacji działań ofensywnych oraz taktycznego rozegrania akcji.
Kiedy zawodnik jest na pozycji spalonej?
Pozycja spalona występuje, gdy w momencie podania piłki przez współpartnera zawodnik znajduje się za linią przedostatniego obrońcy. Zawodnik nie jest na pozycji spalonej w następujących sytuacjach:
- gdy znajduje się na własnej połowie boiska
- gdy jest na tej samej linii co przedostatni obrońca
- gdy jest na tej samej linii co piłka
- gdy otrzymuje piłkę bezpośrednio z rzutu rożnego
- gdy otrzymuje piłkę z rzutu od bramki
- gdy otrzymuje piłkę z rzutu z autu
Wyjątki od zasady spalonego
Istnieją sytuacje, w których pozycja spalona nie jest odgwizdywana:
- przy otrzymaniu piłki bezpośrednio z rzutów stałych (rożny, aut, od bramki)
- gdy piłkę zagrywa przeciwnik (nieudany przechwyt, odbicie)
- przy podaniu do tyłu lub równolegle do partnera
- gdy zawodnik nie bierze aktywnego udziału w grze
Jak sędziowie oceniają spalonego?
Ocena spalonego wymaga od sędziów błyskawicznej analizy kilku elementów jednocześnie. Muszą oni precyzyjnie określić pozycję zawodnika w momencie podania, nie zaś przyjęcia piłki. Sędziowie skupiają się na obserwacji zarówno podającego, jak i potencjalnie spalonego zawodnika, co wymaga wyjątkowej koncentracji i doświadczenia.
Rola sędziów liniowych
Sędziowie liniowi (asystenci) wspierają sędziego głównego w ocenie pozycji spalonych podczas meczu. Ich zadaniem jest poruszanie się wzdłuż linii bocznej na wysokości przedostatniego obrońcy, co zapewnia najlepszą perspektywę do obserwacji sytuacji na boisku.
Sygnalizacja spalonego przez sędziego liniowego przebiega według ściśle określonej procedury:
- podniesienie flagi pionowo do góry
- oczekiwanie na reakcję sędziego głównego
- po przerwaniu gry – wskazanie miejsca przewinienia
Sędzia główny może nie zaakceptować decyzji asystenta, jeśli z jego perspektywy sytuacja wyglądała inaczej lub uznał, że zawodnik nie uczestniczył aktywnie w grze. Skuteczna współpraca między sędziami wymaga precyzyjnej komunikacji i wzajemnego zaufania.
VAR i jego wpływ na decyzje o spalonym
System VAR (Video Assistant Referee) wprowadził nową jakość w ocenie pozycji spalonych. Technologia umożliwia szczegółową analizę spornych sytuacji przy użyciu nagrań wideo i specjalnych narzędzi graficznych, które precyzyjnie wyznaczają pozycje zawodników.
Zastosowanie VAR w ocenie spalonego:
- analiza sytuacji bramkowych pod kątem spalonego
- możliwość weryfikacji pozycji zawodników klatka po klatce
- precyzyjna ocena nawet minimalnych spalonych
- eliminacja rażących błędów sędziowskich
- wsparcie w podejmowaniu trudnych decyzji
Mimo że system VAR znacząco zwiększył dokładność oceny spalonego, wywołuje również dyskusje dotyczące mikrometrycznych decyzji, gdzie o przewinieniu decydują minimalne różnice w położeniu części ciała zawodników. Większość ekspertów uznaje jednak, że technologia pozytywnie wpłynęła na sprawiedliwość podejmowanych decyzji.
